निवडणूक शब्दकोश

• Abstain (मतभेद): निवडणूक किंवा जनमत संग्रहात उपलब्ध असलेल्या कोणत्याही पर्यायासाठी मतदान न करण्याचा मतदाराचा कार्य.
• Advance Voting (आगामी मतदान): मतदारांना निवडणूक दिनापूर्वी मतदान करण्याची परवानगी देणारी प्रक्रिया, सामान्यतः जे लोक वास्तविक दिवशी मतदान केंद्रांवर उपस्थित राहू शकत नाहीत त्यांच्यासाठी आयोजित केलेली.
• Audit Trail (ऑडिट ट्रेल): प्रक्रियेत क्रियाकलापांच्या क्रमाचे दस्तऐवजीकरण करणारा पुरावा पुरवणारा रेकॉर्ड किंवा रेकॉर्डची मालिका, जी निवडणुकांमध्ये अचूकता, पारदर्शकता आणि उत्तरदायित्व सुनिश्चित करते.
• Ballot Counting (मत मोजणे): निवडणुकीत मतदान केलेल्या मतांची मोजणी करण्याची प्रक्रिया, जेणेकरून निकाल ठरवला जातो, आणि हे अचूकतेसाठी कठोर देखरेखीखाली केले जाते.
• Ballot Paper (मतपत्र): मतदारांनी निवडणुकीत त्यांच्या निवडीचा ठसा ठेवण्यासाठी वापरलेला कागदपत्र, भारतात इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्र (EVM) द्वारे सामान्यतः बदलले जाते पण काही परिस्थितीत अद्याप मान्यता प्राप्त आहे.
• Ballot Rigidity (मतपत्राची कडकता): निवडणुकीत छेडछाड किंवा हेरफेर टाळण्यासाठी मतपत्रांची रचनात्मक स्पष्टता आणि सुरक्षा.
• Barred List (प्रतिबंधित यादी): कायदेशीर कारणांमुळे मतदानासाठी अयोग्य ठरलेल्या व्यक्तींची यादी, जसे की गुन्हेगारी दंड किंवा मानसिक अशक्तता.
• Booth Agent (बुथ एजंट): निवडणूक प्रक्रियेचे परीक्षण करण्यासाठी मतदान बुथवर एक उमेदवार किंवा राजकीय पक्षाने नियुक्त केलेला प्रतिनिधी, निष्पक्षता सुनिश्चित करण्यासाठी.
• Booth Capturing (बुथ कॅप्चरिंग): एक बेकायदेशीर प्रथा जिथे व्यक्ती मतदान बुथवर नियंत्रण ठेवतात आणि फसवणूक मतदान करतात, ज्याला भारतीय निवडणूक आयोगाने लक्ष दिले आहे.
• Booth Level Officer (BLO) (बुथ स्तर अधिकारी): मतदान बुथ स्तरावर विविध निवडणूक संबंधित क्रियाकलाप व्यवस्थापित करण्यासाठी नियुक्त सरकारी अधिकारी, जसे की मतदार यादी अद्ययावत करणे आणि मतदान दिवशीची तयारी.
• By-Election (उप-निवडणूक): सामान्य निवडणुकांच्या दरम्यान एक विधायी संस्थेमध्ये रिक्त जागा भरण्यासाठी आयोजित केलेली निवडणूक.
• Campaign Finance (अभियान वित्त): निवडणूक प्रचारात समाविष्ट असलेली निधी जमा आणि खर्च, पारदर्शकता आणि खर्चावर मर्यादा सुनिश्चित करण्यासाठी नियंत्रित केले जाते.
• Candidature Withdrawal (उमेदवारीची मागे घेणे): उमेदवाराने निवडणूक लढवण्याची इच्छा मागे घेण्याची कायदेशीर प्रक्रिया, सामान्यतः नामांकनानंतर विशिष्ट कालावधीत.
• Canvassing (मत मागणी): एक उमेदवारासाठी किंवा सार्वजनिक समर्थनासाठी मतांची मागणी करणे, सहसा घरगुती भेटी किंवा सार्वजनिक सभा द्वारे.
• Code of Ethics (आचारसंहिता): निवडणूक प्रचारादरम्यान नैतिक वर्तनासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे, न्याय्य खेळ सुनिश्चित करण्यासाठी कायदेशीर प्रतिबंधांसोबत पूरक.
• Coercion in Elections (निवडणुकांमध्ये बलात्कार): मतदारांना एका विशिष्ट उमेदवाराची निवड करण्यासाठी मजबूर करणे किंवा धमकवणे, ज्यामुळे स्वतंत्र निवडणुकीच्या तत्त्वांचे उल्लंघन होते.
• Complimentary Vote (आधारभूत मतदान): प्राधान्य मतदान प्रणालीमध्ये एक मतदान, जिथे मतदार उमेदवारांना रँक करतात, पण भारतात वापरल्या जाणाऱ्या पहिल्या-गेल्या-गेल्या प्रणालीचा भाग नाही.
• Constituency (मतदारसंघ): एक भौगोलिक क्षेत्र जे निवडलेल्या अधिकाऱ्याद्वारे प्रतिनिधित्व केले जाते, संसद (लोकसभा) किंवा राज्य विधायिका विधानसभा मध्ये.
• Counting Supervisor (मत मोजणी पर्यवेक्षक): मतांची मोजणी करण्यावर लक्ष ठेवण्यासाठी आणि प्रक्रिया दरम्यान निवडणूक नियमांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी जबाबदार अधिकृत.
• Defamation in Elections (निवडणुकांमध्ये बदनामी): उमेदवाराच्या प्रतिष्ठेस हानी पोहचवणे खोट्या विधानांद्वारे, जे निवडणूक कायद्याखाली नागरिक किंवा गुन्हेगारी गुन्हा असू शकतो.
• Disparate Impact (विभक्त प्रभाव): निवडणूक धोरणे किंवा प्रथांमुळे काही मतदार गटांवर असामान्यपणे परिणाम होणे, ज्यामुळे भेदभावाबाबत चिंता निर्माण होते.
• Election Campaign (निवडणूक प्रचार): मतदारांवर प्रभाव टाकण्यासाठी उमेदवार आणि पक्षांनी आयोजित केलेली कार्यवाही, सार्वजनिक कार्यक्रम, भाषण आणि जाहिरात यांचा समावेश करतो, ज्याचे कायदेशीर नियमन केले जाते.
• Election Duty (निवडणूक कर्तव्य): सरकारी अधिकाऱ्यांचे निवडणूक संबंधित भूमिकांमध्ये भाग घेण्याचे कर्तव्य जसे की मतदान अधिकारी, मोजणी कर्मचारी, किंवा सुरक्षा कर्मचारी.
• Election Expenditure (निवडणूक खर्च): उमेदवार आणि राजकीय पक्षांना निवडणुकीत खर्च करण्याची परवानगी असलेली रक्कम, अवास्तव खर्च आणि भ्रष्टाचार टाळण्यासाठी नियंत्रित केले जाते.
• Election Litigation (निवडणूक न्यायालयीन विवाद): निवडणुकीच्या आचारधीन किंवा निकालांबाबत कायदेशीर आव्हान, अनेक वेळा पुनर्मोजणी किंवा अमान्यतेसाठी मागणी करणे.
• Election Monitoring (निवडणूक निरीक्षण): निवडणुका निरीक्षण करण्याची प्रक्रिया, अनियमितता ओळखण्यासाठी, पारदर्शकता सुनिश्चित करण्यासाठी, सामान्यतः स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय निरीक्षकांद्वारे केली जाते.
• Election Petition (निवडणूक याचिका): निवडणूक निकालांच्या वैधतेवर प्रश्न उपस्थित करण्यासाठी दाखल केलेली कायदेशीर आव्हान, चुकीच्या पद्धती किंवा चुका दाखवणारी.
• Election Slogan (निवडणूक घोषणा): एक लक्षात राहणारी वाक्यफेक जी राजकीय उमेदवार किंवा पक्षाला प्रचारित करण्यासाठी वापरली जाते, प्रचार संदेशात केंद्रीय भूमिका निभावते.
• Election Tribunal (निवडणूक न्यायालय): निवडणुकीतील विवादांचे निराकरण करण्यासाठी विशेष न्यायालय किंवा संस्था, विशेषतः निवडणूक याचिकांवर.
• Electoral Amendment (निवडणूक सुधारणा): विद्यमान निवडणूक कायद्यात केलेले बदल, आव्हानांना उत्तर देण्यासाठी किंवा लोकशाही प्रतिनिधित्व वाढविण्यासाठी.
• Electoral Autonomy (निवडणूक स्वायत्तता): निवडणूक आयोगाची बाह्य प्रभावांपासून स्वातंत्र्य, निवडणुका निष्पक्षपणे आयोजित करण्याची सुनिश्चित करते.
• Electoral Boundaries (निवडणूक सीमारेषा): मतदारसंघांची व्याख्यायित भौगोलिक मर्यादा, निवडणुकांमध्ये न्याय्य प्रतिनिधित्वासाठी महत्त्वपूर्ण.
• Electoral College (निवडणूक महाविद्यालय): प्रतिनिधींचा एक समूह जो अप्रत्यक्ष निवडणुकीत राष्ट्रपतीची औपचारिक निवड करतो, भारताच्या राष्ट्रपती निवडणुकीत वापरला जातो.
• Electoral Commission (निवडणूक आयोग): निवडणुका योग्य आणि कायदेशीर पद्धतीने पार पडतील यासाठी देखरेख करणारी स्वतंत्र संस्था, जसे की भारतीय निवडणूक आयोग.
• Electoral Contestation (निवडणूक वाद): निवडणूकाच्या आचारधीन किंवा निकालांबाबत उमेदवार किंवा मतदाराने केलेली कायदेशीर आव्हान.
• Electoral Debates (निवडणूक चर्चा): सार्वजनिक चर्चासत्रे जिथे उमेदवार त्यांच्या धोरणे आणि स्थानांचा सादर करतात, ज्यामुळे मतदारांना माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास मदत मिळते.
• Electoral Fraud (निवडणूक फसवणूक): निवडणूक प्रक्रियेत बेकायदेशीर हस्तक्षेप, जसे की मतांची छेडछाड किंवा मतदाराचे प्रतिमास्वीकृती.
• Electoral Integrity (निवडणूक अखंडता): निवडणुका लोकशाही तत्त्वांचे पालन करतील याची खात्री करणे, निष्पक्षता, पारदर्शकता आणि हेरफेराशिवाय.
• Electoral Malpractice (निवडणूक अपप्रवृत्ती): निवडणुकांमध्ये कोणतीही बेकायदेशीर किंवा अनैतिक क्रिया, जसे की मतदारांची लाच, प्रतिमा किंवा माहितीची दिशाभूल.
• Electoral Offense (निवडणूक गुन्हा): निवडणूक कायद्यांचे उल्लंघन करणारी कोणतीही क्रिया, जसे की मतदारांना धमकावणे किंवा बुथ कॅप्चरिंग, कायद्याखाली शिक्षा मिळवणारे.
• Electoral Quota (निवडणूक कोटा): काही गटांसाठी जागा राखीव असलेल्या प्रणाली, जसे की अनुसूचित जाती (SC) आणि अनुसूचित जमाती (ST), कायद्यानुसार बंधनकारक.
• Electoral Reforms (निवडणूक सुधारणा): निवडणूक प्रक्रियेतील न्याय, पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी केलेले बदल.
• Electoral Roll (निवडणूक यादी): विशिष्ट मतदारसंघात मतदानासाठी नोंदणीकृत आणि पात्र असलेल्या व्यक्तींची अधिकृत यादी, निवडणूक कायद्यांनुसार ठेवलेली.
• Electoral Survey (निवडणूक सर्वेक्षण): निवडणुकांपूर्वी जनतेची मते, मतदानाच्या हेतू आणि सार्वजनिक हिताच्या मुद्द्यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी केलेले संशोधन.
• Electoral Symbol (निवडणूक चिन्ह): राजकीय पक्ष किंवा स्वतंत्र उमेदवाराला दिलेला एक दृश्य चिन्ह, जे मतदानपत्रे किंवा EVMs वर त्यांचे प्रतिनिधित्व करते.
• Electoral Turnout (मतदान सहभाग): मतदानात सहभागी होणाऱ्या पात्र मतदारांचे टक्केवारी, ज्याने लोकशाही प्रक्र्यात मतदारांचा सहभाग सूचित होतो.
• Electronic Voting Machine (EVM) (इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्र): भारतीय निवडणुकांमध्ये पारंपरिक मतदानपत्रे बदलण्यासाठी इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने मत नोंदवण्यासाठी वापरण्यात येणारे यंत्र.
• Exit Poll (एक्झिट पोल): मतदारांनी मतदान केल्यानंतर तात्काळ करण्यात आलेले सर्वेक्षण, प्रतिसादांच्या आधारावर निवडणुकीचे निकाल भाकीत करणारे.
• First-Past-The-Post (FPTP) (फर्स्ट-पास्ट-द-पोस्ट): भारतामध्ये वापरला जाणारा निवडणूक प्रणाली जिथे मतदारसंघात सर्वाधिक मतं मिळवणारा उमेदवार विजयी ठरतो, भलेही तो बहुमत प्राप्त करतो की नाही.
• Gerrymandering (गेरिमांडरिंग): विशिष्ट राजकीय पक्ष किंवा गटाला फायदेशीर ठरवण्यासाठी मतदारसंघांच्या सीमांचे गोंधळ करून बदलणे, हे एक अस्वस्थ प्रथा मानले जाते.
• Impersonation in Elections (निवडणुकीत प्रतिरूपण): एक गंभीर निवडणूक गुन्हा जिथे एक व्यक्ती दुसऱ्या व्यक्तीच्या ओळखीचा वापर करून मतदान करते.
• Incumbency (सत्ताधारी स्थिती): राजकीय कार्यालयाची धारणा आणि निवडणूक प्रचाराच्या काळात संबंधित लाभ किंवा तोटा.
• Indelible Ink (अखंड गुळगुळीत शाई): मतदारांच्या अंगठ्यात वापरले जाणारे विशेष शाई, ज्यामुळे दुहेरी मतदान रोखता येते, हे भारतीय निवडणुकांमध्ये फसवणूक प्रतिबंधक उपाय म्हणून वापरले जाते.
• Judicial Intervention in Elections (निवडणुकांमध्ये न्यायालयीन हस्तक्षेप): निवडणूक आचरणाशी संबंधित वादांचे निराकरण करण्यासाठी न्यायालयांचा भूमिका, कायदा आणि न्याय सुनिश्चित करणे.
• Manifesto (मनिफेस्टो): राजकीय पक्ष किंवा उमेदवाराने प्रकाशित केलेला एक घोषणा पत्र, ज्यामध्ये निवडल्यास त्यांची धोरणे आणि योजना दिलेली असतात.
• Manifesto Pledge (मनिफेस्टो वचन): राजकीय मनिफेस्टोमध्ये केलेले एक विशिष्ट वचन, निवडणुकांनंतर जबाबदारीसाठी आधार प्रदान करणे.
• Model Code of Conduct (मॉडेल आचार संहिता): निवडणूक आयोगाने जारी केलेली मार्गदर्शक तत्त्वांची संच, जी निवडणुकीच्या काळात राजकीय पक्ष आणि उमेदवारांचे नियमन करते, मुक्त आणि पारदर्शक निवडणूक सुनिश्चित करते.
• NOTA (None of the Above) (उपरोक्तपैकी कोणतेही नाही): मतदारांना सर्व उमेदवारांना नाकारण्याचा पर्याय देणारा मतदान पत्रावरचा एक पर्याय, ज्यामुळे मतदारांची अभिव्यक्ती सुनिश्चित होते.
• Observer Report (निरीक्षक अहवाल): निवडणूक निरीक्षकांनी तयार केलेला एक दस्तऐवज, जो निवडणूक नियमांचे पालन आणि नोंदलेल्या कोणत्याही अनियमिततेवरील त्यांच्या निष्कर्षांचे संक्षेप आहे.
• Opinion Poll (मतदारांचे सर्वेक्षण): सार्वजनिक भावना आणि मतदानाच्या हेतूचे मूल्यांकन करण्यासाठी केलेले एक पूर्व-निवडणूक सर्वेक्षण, जे राजकीय चर्चा प्रभावित करते.
• Party Whip (पक्ष व्हिप): एक राजकीय पक्षातील अधिकारी जो पक्षाची शिस्त आणि पक्षाच्या धोरणांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी जबाबदार असतो, विशेषतः कायद्याच्या मतदानांमध्ये.
• Plebiscite (जनतेचे मतदान): एक विशिष्ट मुद्द्यावर निवडणूक करणाऱ्या जनतेद्वारे थेट मतदान, सामान्यतः सार्वजनिक महत्वाच्या बाबींवर निर्णय घेण्यासाठी वापरला जातो.
• Political Advertising (राजकीय जाहिरात): मीडिया चॅनेलद्वारे राजकीय पक्ष किंवा उमेदवारांची पेड प्रमोशन, पारदर्शकता आणि न्याय सुनिश्चित करण्यासाठी नियमन केलेले.
• Political Disqualification (राजकीय अयोग्यते): एक व्यक्ती निवडणुकीत स्पर्धा करण्यापासून कायदेशीरदृष्ट्या वगळला जातो, सामान्यतः गुन्हेगारी न्यायालयीन निर्णय किंवा निवडणूक कायद्याचे उल्लंघन केल्यामुळे.
• Political Manifesto (राजकीय मनिफेस्टो): निवडणूक प्रचारादरम्यान राजकीय पक्ष किंवा उमेदवाराच्या मुख्य धोरणे आणि हेतूचे स्पष्टपणे वर्णन करणारा दस्तऐवज.
• Political Neutrality (राजकीय तटस्थता): सरकारचे अधिकारी आणि निवडणूक अधिकारी निवडणुकीच्या काळात तटस्थ राहणे आवश्यक आहे, कोणत्याही राजकीय पक्ष किंवा उमेदवाराला प्राधान्य न देणे.
• Political Party Registration (राजकीय पक्षाची नोंदणी): निवडणूक आयोगाद्वारे मान्यता मिळविण्याची औपचारिक प्रक्रिया, जी राजकीय पक्षाला निवडणुकांत स्पर्धा करण्यास परवानगी देते.
• Polling Booth (मतदान केंद्र): एक निश्चित ठिकाण जिथे मतदार मतदान करतात, निवडणूक प्रक्रियेत गोपनीयता आणि न्याय सुनिश्चित करण्यासाठी सुसज्ज आहे.
• Polling Day (मतदान दिवस): अधिकृत दिवस ज्या दिवशी मतदार निवडणुकीत आपले मत टाकतात, सामान्यतः मतदार सहभाग प्रोत्साहित करण्यासाठी सार्वजनिक सुट्टी म्हणून घोषित केले जाते.
• Polling Officer (मतदान अधिकारी): मतदान प्रक्रिया व्यवस्थापित करण्यासाठी नियुक्त केलेला अधिकारी, ज्याने निवडणूक नियमांचे पालन सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे.
• Polling Station (मतदान केंद्र): विशिष्ट ठिकाण जिथे मतदार मतदान करण्यासाठी जातात, ज्यामध्ये मतदारसंघासाठी अनेक मतदान केंद्रे असतात.
• Poll Observer (मतदान निरीक्षक): निवडणूक प्रक्रियेचे निरीक्षण करण्यासाठी निवडणूक आयोगाने नियुक्त केलेला व्यक्ती, कायद्याचे पालन आणि पारदर्शकता सुनिश्चित करणे.
• Poll Watcher (मतदान पाहणारा): मतदान निरीक्षण करण्यासाठी उमेदवार किंवा पक्षाने नियुक्त केलेला प्रतिनिधी, अनियमितता किंवा विसंगती लक्षात आणून देणे.
• Post-Election Audit (मतदानानंतर ऑडिट): निवडणुकीनंतर परिणामांची अचूकता सुनिश्चित करण्यासाठी केलेला पुनरावलोकन प्रक्रिया, ज्यामध्ये निवडणूक न्यायपूर्णपणे झाली आहे का हे तपासले जाते.
• Postal Voting (डाक मतपत्र): पात्र मतदारांनी पोस्टद्वारे मतदान करण्याची प्रणाली, जी मतदान केंद्रांवर उपस्थित राहू न शकणाऱ्या मतदारांसाठी सामान्यपणे वापरली जाते.
• Pre-Poll Alliance (मतदान पूर्व संधी): निवडणुकीत सहयोग करण्यासाठी राजकीय पक्षांमधील एक करार, सहसा मतदारांचे आधार एकत्रित करण्यासाठी आणि निवडणुकीच्या संधी वाढवण्यासाठी.
• Prohibited Symbols (प्रतिबंधित चिन्हे): स्वतंत्र उमेदवारांनी प्रचारात वापरता येणारे चिन्ह, नोंदणीकृत पक्षाच्या चिन्हांबरोबर गोंधळ टाळण्यासाठी.
• Proportional Representation (प्रमाणात्मक प्रतिनिधित्व): एक निवडणूक प्रणाली जिथे प्रत्येक पक्षाने मिळवलेल्या मतांच्या प्रमाणानुसार जागा वाटप केल्या जातात, भारतातील राज्य सभा निवडणुकीत वापरली जाते.
• Proxy Voter (प्रतिनिधी मतदार): दुसऱ्या व्यक्तीच्या वतीने मतदान करण्यास अधिकृत व्यक्ती, विशेष परिस्थितींमध्ये, जसे की लष्करी कर्मचार्‍यांसाठी.
• Proxy Voting (प्रतिनिधी मतदान): एक प्रणाली जिथे पात्र मतदार विशिष्ट परिस्थितींमध्ये, जसे की लष्करी किंवा राजनयिक कर्मचार्‍यांसाठी, त्यांच्या वतीने मतदान करण्यासाठी इतर व्यक्तीला नियुक्त करतात.
• Referendum (सार्वजनिक मतदान): एक थेट मतदान ज्यामध्ये मतदारांना एका विशेष प्रस्तावाला मान्यता किंवा नकार देण्यास विचारले जाते, सहसा महत्त्वाच्या सार्वजनिक प्रश्नांवर निर्णय घेण्यासाठी.
• Recount (पुन्हा मोजणे): निवडणुकीतील कायदेशीर आव्हाने किंवा प्राथमिक मोजणीच्या अचूकतेबाबत चिंतेमुळे पुन्हा मतांची मोजणी करण्याची प्रक्रिया.
• Rescheduling Elections (निवडणुका पुन्हा ठरविणे): अनपेक्षित परिस्थितीमुळे, जसे की नैसर्गिक आपत्ती किंवा सुरक्षा धोके, निवडणुका स्थगित करण्यासाठी कायदेशीर प्रक्रिया.
• Returning Officer (परत देणारे अधिकारी): प्रत्येक मतदारसंघामध्ये निवडणूक प्रक्रियेवर लक्ष ठेवण्यासाठी जबाबदार अधिकृत, प्रक्रियेच्या न्याय आणि कायदेशीरतेची खात्री करणे.
• Rigging (चोरी): निवडणूक प्रक्रियेचा बेकायदेशीरपणे हेरफेर करून परिणाम बदलणे, हे गंभीर निवडणूक गुन्हा मानले जाते.
• Scrutiny of Nominations (उमेदवारींचे बारकाईने निरीक्षण): उमेदवारांनी त्यांच्या उमेदवारी पत्रकांची वैधता पडताळण्याची प्रक्रिया, निवडणूक कायद्याचे पालन सुनिश्चित करणे.
• Scrutineer (परीक्षक): निवडणूक प्रक्रियेवर लक्ष ठेवण्यासाठी आणि पारदर्शकता सुनिश्चित करण्यासाठी उमेदवार किंवा राजकीय पक्षाने नियुक्त केलेला निरीक्षक.
• Secularism in Elections (निवडणुकांमध्ये धर्मनिरपेक्षता): निवडणुका कोणत्याही धर्माच्या अनुकूल नसाव्यात हे सुनिश्चित करण्याचा तत्त्व, भारतातील शासनाच्या धर्मनिरपेक्ष स्वरूपाला जपणे.
• Secret Ballot (गुप्त मतदान): एक निवडणूक प्रक्रिया ज्यामध्ये मतदाराच्या मताची गोपनीयता राखली जाते, ज्यामुळे ते कोणत्याही दबावाशिवाय स्वातंत्र्याने मतदान करू शकतात.
• Silent Period (शांत कालावधी): मतदान दिवसाच्या आधी 48 तास, जेव्हा निवडणूक प्रचारावर प्रतिबंधित केले जाते जेणेकरून मतदारांना प्रभावमुक्तपणे निर्णय घेता येईल.
• Voter Assistance (मतदार सहाय्य): अपंग किंवा इतर आव्हान असलेल्या मतदारांना स्वतंत्रपणे आणि सुरक्षितपणे मतदान करण्यात मदत करण्यासाठी प्रदान केलेली सेवा.
• Voter Education (मतदार शिक्षण): नागरिकांना मतदार म्हणून त्यांच्या अधिकारांबद्दल आणि जबाबदार्यांबद्दल माहिती देण्यासाठी डिझाइन केलेले कार्यक्रम, त्यांना निवडणूक प्रक्रिये समजून घेण्यास मदत करणे.
• Voter ID Card (मतदार ओळख पत्र): भारतीय निवडणुकांमध्ये मतदान करण्याची पात्रता पडताळण्यासाठी निवडणूक आयोगाने जारी केलेले ओळखपत्र.
• Voter Inducement (मतदार प्रोत्साहन): मतदारांच्या मतांसाठी पैसे, भेटवस्तू किंवा अन्य उपकार देण्याची बेकायदेशीर प्रथा, जी निवडणूक कायद्यानुसार प्रतिबंधित आहे.
• Voter Intimidation (मतदारांचा त्रास): मतदानाच्या वर्तनात बदलण्यासाठी मतदारांना जबरदस्ती किंवा धमकी देणे, निवडणूक कायद्यानुसार गंभीर गुन्हा.
• Voter List Revision (मतदार यादी पुनरावलोकन): निवडणूक यादीतील अचूकता आणि सर्व पात्र मतदारांचा समावेश सुनिश्चित करण्यासाठी कालावधीसह अद्ययावत करणे.
• Voter Receipt (मतदार पावती): एक दस्तावेज जो मतदाराने मतदान केले असल्याचे प्रमाणित करतो, सहसा VVPAT (मतदार सत्यापित कागद ऑडिट ट्रेल) द्वारे व्युत्पन्न केला जातो।
• Voter Suppression (मतदार दडपण): पात्र मतदारांना निवडणुकीत सहभागी होण्यापासून प्रतिबंधित करण्याचा कोणताही धोरण किंवा क्रिया, हे बेकायदेशीर मानले जाते.
• Voter Turnout (मतदार सहभाग): निवडणुकीत मतदान करणाऱ्या पात्र मतदारांचा टक्का, लोकशाही प्रक्रियेत सार्वजनिक सहभाग दर्शवितो.
• Voter Verifiable Paper Audit Trail (VVPAT) (मतदार पडताळता कागदी ऑडिट ट्रेल): मतदारांना EVM मध्ये त्यांच्या मताची अचूक नोंद झाली आहे याची पुष्टी करण्यासाठी एक कागदी पर्चा प्रदान करणारी प्रणाली.
• Vote Bank Politics (मतदान बँक राजकारण): विशेष समुदाय किंवा गटांचे समर्थन एकत्रित करण्याची प्रथा, ज्यामध्ये मतदानाच्या निष्ठेच्या बदल्यात अनियमितता खोटी आहे, बहुतेक वेळा अनियंत्रित म्हणून टीका केली जाते.
• Vote Counting (मत मोजणे): मतदान संपल्यानंतर मतांची मोजणी करण्याची प्रक्रिया, अचूकता आणि न्याय सुनिश्चित करण्यासाठी कठोर नियमांतर्गत केली जाते.
• Vote Counting Supervisor (मत मोजणी पर्यवेक्षक): मतांची मोजणी करण्यावर लक्ष ठेवण्यासाठी आणि प्रक्रिया दरम्यान निवडणूक नियमांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी जबाबदार अधिकृत.
• Vote Rigging (मत चोरी): निवडणूक निकालांचा खोटा हेरफेर करून खरा परिणाम बदलण्यासाठी वापरलेला एक टर्म, कायद्यानुसार कठोरपणे प्रतिबंधित केलेले.